روایت عاشورا

ای مردم. رسول خدا(ص) فرمود: اگر کسی حاکم ستمگری را ببیند که حلال خدا را حرام می‏کند، عهد و پیمان الهی را می‏شکند، و با سنت رسول خدا مخالف است، و با بندگان خدا به ستم و بیدادگری رفتار می‏کند، پس با گفتار و کردار در برابرش نایستد بر خداست که این فرد را نیز با همان حاکم ستمکار محشور کند.» " 1 " آن بزرگوار سپس از بنی‏امیه و پیروان آنها به عنوان نمونه و مصداقی از سخنان پیامبر گرامی اسلام یاد کرده و می‏فرماید:
مردم آگاه باشید که بنی‏امیه و اتباع آنها پیرو شیطانند و از پیروی و بندگی خدای بخشنده سرپیچی کرده‏اند، فساد و تباهی را آشکار ساخته‏اند و حدود الهی را تعطیل کرده‏اند و اموال مردم را به خود اختصاص داده‏اند. حرام خدا را حلال و حلالش را حرام کرده‏اند. من از هر کس شایسته‏ترم که وضع موجود را تغییر دهم.پس لازم است از روش من پیروی کنید زیرا عمل من برای شما حجّت و سرمشق است.» " 2 " از سخنان یاد شده چند نکته اساسی زیر استفاده می‏شود:

1. مبارزه با ستم ستمگران و مان به حدود و قوانین دین واجب است. این برنامه باید سر لوحه زندگی امت اسلامی در گستره تاریخ در هر سرزمینی باشد.

2. سکوت در برابر حاکم ستم، گناهی بس بزرگ و در حدّ گناه همان حاکم ستم است.

3. حکومت یزیدی از مصادیق حاکمان ستم و مان به حدود و قوانین الهی است. از این روی مبارزه با او نیز تکلیف الهی است. امام در نامه‏ای به مردم کوفه می‏نویسد:
فلعمری ما الامام الّا الحاکم بالکتاب، القائم بالقسط، الدائن بدین الحق، الحابس نفسه علی ذات الله؛ " 3 ".
به جان خودم سوگند، امام و پیشوا تنهاکسی است که برابر کتاب خدا داوری کند. دادگر و متدین به دین حقّ باشد. وجود خویش را وقف و فدای فرمان خدا کند.» امام‏حسین(ع) در همین نامه سخنان مردم کوفه را که نوشته بودند: لیس لنا امام؛ ما امام نداریم، تأیید کرده است، چرا که آن بزرگوار یزید را دارای شرایط امامت و حکومت نمی‏داند. زیرا که اجرای حقِّ و عدالت، عمل به کتاب خدا از شرایط امام و حاکم است و یزید هیچ یک از این شرایط را ندارد.

1- تاریخ الامم و الملوک، طبری، ج‏4، ص‏304
2- همان
3- الارشاد، شیخ مفید، ص‏204

منبع: کتابخانه سایت راسخون

درس گرفتن از قیام عاشورا یعنى گفتار و رفتار عاشورائیان را در زندگى فردى و اجتماعى، الگو و اسوه قراردادن. در نهضت عاشورا با قهرمانان و الگوهایى روبه رو هستیم كه با گفتار و رفتار خود حادثه‏اى بس بزرگ آفریدند، حادثه‏اى كه مى‏توان براى شیعه و مسلمانان بلكه همه جهانیان الگوى مناسب و كارآمدى باشد. عبرت: واژه عبرت» از ریشه عبور» و گذشتن از چیزى به چیز دیگر است. به اشگ چشم عبره» گفته مى‏شود،[1] چون اشگ از چشم عبور مى‏كند. در تعبیر خواب نیز، این واژه به كار رفته، چون انسان را از ظاهر به باطن منتقل مى‏كند. به همین مناسبت به حوادثى كه به انسان پند دهد عبرت» گویند، چون انسان را به یك سلسله تعالیم كلّى راهنمایى مى‏كند.[2] بنابراین، عبرت‏آموزى یعنى از حال به گذشته رفتن و گذشته را بررسى و از آن پند گرفتن است. عبرت‏آموزى از حادثه عاشورا به این معناست كه انسان همواره آن را مورد مطالعه قرار داده و جامعه خود را با آن مقایسه كند تا بفهمد در چه حال و وضعى قرار دارد، چه چیزى او را تهدید مى‏كند و چه چیزى براى او لازم است. با این بیان، تفاوت اساسى بین درس و عبرت وجود ندارد؛ چرا كه عبرت‏آموزى نوع دیگرى از درس است، امّا درس از راه عبرت‏گیرى. با این توضیح كه ما در درس‏آموزى نقطه‏هاى اوج و خوبى‏ها را مى‏بینیم و آن‏ها را به عنوان اسوه و سرمشق معرفى مى‏كنیم. امّا در عبرت‏آموزى، تنها به خوبى‏ها و الگوهاى مثبت نگاه نمى‏كنیم بلكه بدى‏ها و زشتى‏ها و نامردمى‏ها را نیز مى‏بینیم و از آن به گونه‏اى دیگر درس مى‏آموزیم. به گفته استاد شهید مطهرى: حادثه عاشورا دو صفحه دارد: سفید و نورانى، تاریك و سیاه. صفحه سفید قهرمانانى چون امام حسین(ع) و قمر بنى‏هاشم و صفحه سیاه قهرمانانى چون یزید، ابن زیاد و عمر سعد دارد. در بحث عبرت‏ها به صفحه سیاه و تاریك و جنایت‏هاى آنان نیز توجّه ‏مى‏ شود.

پی نوشتها:

[1]. امالى صدوق، ص‏1، مؤسسه اعلمى؛ ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، تصحیح و تعلیق على اكبر غفارى، ص‏123، مكتبة الصّدوق، تهران.
[2]. مجمع البحرین، ج‏2، ص‏1156؛ تفسیر نمونه، ج‏23، ص‏491.

منبع: كتاب درس‏ ها و عبرت‏ هاى عاشورا در عرصه رفتار ى، مؤلف: محمدصادق مزینانى